Weme vo Wase i Churzeneigrabe fahrt u chly über dä Ortsname nachesinnet, fragt me sech de scho, wiu um Himmuswiue dä Grabe het chönne d Bezeichnig «Churz» übercho. Scho nume vo Wase bis die teereti Strass ufhört geits sächs Kilometer - u bis dert, wo dr Bach aafaat no einisch angerhaub. Was me o no cha säge: die Ortsbezeichnig gits nid ersch sit Churzem. Scho im Urbar, wo d Zähnte vom «Haus Sumiswaud» sy ufgschribe worde vo 1530 isch «an den kurtzen grabenn» notiert worde. Dert sy o scho d Heimet «von kurtzeneÿen» u «in kurtzenn oeÿen» erwähnt. Ds Wort «Ey» meint im Grund gno «Land am Wasser»; genau glych wie «Au». Die zwöi Wörter sy, das gloubt me chuum, mite-nang verwandt. «Langnou» isch auso die «längi Ou» – de müesst «Churzenei» die «churzi Ei» sy. So eifach isch es aber äue nid. Afe einisch sy d Näme vo de Gwässer fasch geng euter aus die vo Siedlige. U de chunnt no drzue, dass ds Wort «churz» früecher nid nume öppis het
bezeichnet, wo nid läng isch, sondern ursprünglech im Sinn vo «abgschnitte» isch brucht worde. Bezoge uf Ortsnäme chöi auso o sehr abglägni Siedlige gmeint sy oder settig, wo abgschnitte sy - wos auso am Schluss nid wytergeit. Beides isch bim Churzeneigrabe guet müglech. Ds Glyche chame bim «Churzebach» im Schärlig säge. Dä isch nämlech o zimli läng
u imene Gebiet, wo vor nes paar hundert Jahr no lang nid so guet isch erschlosse gsy wie hüt. Es git aber o Ortsnäme, wo ds Wort «churz» aus «nid läng» gmeint isch. Ds Mirchu isch e «kurtzenachern» überlieferet oder ds Oberburg e «kurtzen mattenn». Bim «Churzholz» ir Gmein Flüehli, wo amene stotzige Bord ligt, wo gäge Nordoschte luegt, isch es scho müglech, dass dert d Böim chly chürzer sy gwachse (oder ömu weniger schnäu) aus a angerne Orte. Bim Hoger «Churzebärg» bi Linde, isch es no schwierig z säge, was dert dr Ursprung isch. Dä isch bereits 1361 aus «Kurtzenberg» erwähnt. Wüu ja e ganze Hüguzug eso heisst, meint dä Name äue ender «abgläge».