Was meint eigentlech Goupisbärg?

Öschtlech vom Dorf Waukringe isch dr Goupisbärg. Dr eutischt Ytrag fingt me im Udelbuech (1339): «ab golggisberg». Dir gseht, die Bezeichnig isch grad ordeli angersch aus hüt. Weme aber überleit, dass sider scho sächs Jahrhundert düre sy, de muess me säge: Die Ortsbezeich­nig gits immerhin no. Ahand vo de Amtsrächnige vo 1470 bis 1563 chame guet zeige, dass sech dä Name scho früech het afe verändere. Einisch steit «Golggisberg» u einisch «Gollpisperg». I chanech sogar no meh Uswauh biete: Imene Urbar vo 1500 steit «Golgensperg». U im Urbar vo dr Herrschaft Signou «mit den drei Gerichten Signau, Röthenbach und Biglen» usem Jahr 1513 chame de o grad läse, wäm dr Bsitzer vo däm Guet het müesse zinse: «so den Carthusren zinset». Das heisst auso, dass das am Kart­hüser Orde het ghört, wo ufem Thorbärg es Chloschter het gha. I de Amtsrächnige vo 1530 steit de no einisch e liecht angeri Schrybwys: «Golgysperg» u 1739 isch de dä Ortsname sogar «goldig» worde: «Goldpisberg». Ds hüttige «Golpisberg» toucht ersch so um 1880 uf. We e Ortsbezeichnig scho sit Jahrhunderte geng ume isch gänderet worde, de dütet das drufhäre, dass me scho früech nümme rächt het gwüsst, was drmit eigentlech gmeint isch. Weme d Yträg i de eutischte Dokumänt aaluegt, gseht me, dass dr Ursprung ds Wort «Golgg» muess sy. U das isch äbe es Wort, wo mehreri Sache cha bedüte. I ähnlech aute Dokumänt meint «Golgg» öppis wie Zuegge – auso e Usguss vomene Gfäss. Vo dr Lag här miech das Sinn, wüu das Gebiet es wyts Tau isch, wo sech ir Mitti ds Wasser sammlet u när gägem Dorf u gägem Biglebach louft - u ds Wasser het ja scho vor hunderte vo Jahr nume nidsi wöue. Wyter het me «Golgg» o aus Schimpfwort brucht. Das syg e fräche Bueb oder e schlächt erzogne, unpflegte Möntsch, steit im Idiotikon. Villech isch e früechere Bsitzer eso gsy? U villech isch die Sach no viu euter: Nume es paar hundert Meter südlech isch no früecher e Burgsteu gsy. Villech isch dr Goupisbärg ds Guet gsy, wo zu dere Burg het ghört. Es ligt nämlech uf dr genau glyche Höhelinie - u für öppis z transportiere isch es scho denn äbeswägs am ringschte gange.

05.12.2024 :: Bruno Zürcher (zue)

Weitere Artikel