Das, wo am Senn ghört het

Die letschte Tage het me viu vo Senne ghört - ömu vo dene, wo im Sagmäu gluegt hei, wele das dr Stercher isch. Vo dene, wo am Eidgenössische sy aaträtte, isch äue nid grad mänge vo Bruef Senn. Bi däm Wort däiche mir im erschte Momänt ane Äupler, wo äbe ufere Aup zu de Chüe luegt u us dr Miuch Chäs macht. Das schwyzerdütsche Wort isch aber für verschiedeni Sache brucht worde. Afe einisch meint Senn quasi dr Betriebsleiter vonere gmeinschaftlech gfüehrte Aup. Bi chlynere Aupe isch das historisch gseh eifach dr Vater vo dr Äuplerfamilie gsy. Mit «Senn» isch aber o e Verwauter oder Lächeme vonere Aup betitlet worde - u wo de o im Tau unger isch käset worde, het me dene o Senn gseit. Ds Wort «Senn» het euteri Wurzle aus dr eutischt Aupchäs. Es het das Wort nämlech scho im töife Mittuauter gä: Aus «senno» het me Hirte bezeichnet. Us däm isch de ds mittuhochdütsche «senne» entstange u när äbe «Senn». Natürlech hani o gluegt, öbs o Ortsnäme mit däm Wort drinne, gäb - u bi fündig worde. Ganz eifach «Sennhütte» heissts chly nordöschtlech vo Schüpfheim. Mit däm Wort gmeint gsy, isch eifach e Chäserei. Grad euteri Bure säge ja no hüt: si bringe d Miuch i d Hütte. Wyter ghört o d «Güntere Sennhütte» z Äschlismatt i die Kategorie. Scho i de Amtsrächnige usem Jahr 1712 isch dr «Sennacher» bi Arni z finge. No hüt heisst dert e Bitz Land «Sennacker». Dä dörfti de scho so benamset sy worde, wüu dä amene Senn ghört het. Wyter gits im Wase grad es paar Ortsnäme mit «Senn». Afe einisch dr «Senngrat» u de ds «Sennershaus», wo eso imene Dokumänt usem Jahr 1780 notiert isch worde. Wyter isch o no e «Sennermatten» u e «Sennerhütten» erwähnt. I ga drvo us, dass das aues uf ne Art u Wys zäme verhäicht isch. Hie isch näbscht em Bruef Senn o müglech, dass das einisch amene Maa het ghört, wo dr Familie-name «Senn» het gha. Dä isch i verschiedene bärnische Gmeinde autygsässe - dr Ursprung vo däm Familiename isch aber logischerwys wieder dr Bruef.