Error compiling Razor Template (contact the administrator for more details)

Hüt müesst dir ab u zue d Nase zuehäbe

Hüt müesst dir ab u zue d Nase zuehäbe
Es het aube o Ortsnäme gä mit «Schyss». / Bild: zvg

Bi däm woni hie schrybe, chöit dir de uf au Fäu säge: Das isch e Seich! I ha nämlech e Ortsname gfunge, wos inhautlech um «Seich» geit. Imene Dokumänt vo 1538 isch e «Seikhalten» erwähnt u öppe hundert Jahr speter no grad einisch. Die Haude, wos äue geng e chly gseikelet het, isch lut däm Dokumänt ir Region Röthebach gsy. Wo genau, u öb die Bezeichnig überhoupt no brucht wird, hani nid usegfunge. Wie isch de dä Ortsname entstange? Dert isch nid öppe die erschti ARA zäntume bout worde u es het o gar nid richtig gseikelet. Die Bezeichnig isch nämlech ender entstange, wüu i dere Haude usem Bode use geng e chly Wasser drückt het. Bsungers im Äntlibuech redt me ja, wes um Räge geit, nid vo «seiche» sondern vo «sei(j)e». Dr Ursprung vo beidem isch lutem Idiotikon aber dr glych. U e «Seij»-Ortsnäme hani im Äntlibuech leider e kene gfunge. Wemer thematisch scho so guet wie ufem Schysshüsli sy: Me fingt o Ortsnäme mitem Wort «Schyss». Imene Urbar vom St. Johanniterhuus vo Bärn vo 1531 isch e Höimatte mit «i mad heÿst schÿß loely» bezeichnet worde – e ganz sympatische Ortsname! «Löly» meint hie übrigens nid eine, wo e Löu isch. Hie geits umnes chlyse Wäudli, wos Houz het gha, wo me mit dr Rinde guet het chönne Lohe für ds Gärbe vo Läder mache. Dr erscht Teu vo dere Ortsbezeichnig, «schÿß», chönnti entstange sy, wüu dert dr Bode moraschtig isch gsy. Es isch aber o müglech, dass me das mit «ender wärtlos» cha düte. Ganz ähnlech dörfti das bim «scheißacher» sy gsy, wo o imene Urbar usem Jahr 1531 isch notiert worde. Dä isch ir hütige Gmein Oberthau gsy u i cha o no grad säge, wäm dass dä denn ghört het: Es steit nämlech «Blasers scheißacher». Im hütige Gebruch gits dä Ortsname offebar nümme - ömu hani nüt drnah gfunge. Was i o nid weiss, isch, wo genau  dass me d «Gaguhaule» fingt. Überliferet isch die Bezeichnig für Rüegsou u es dörfti sech o umnes Port handle, wo nid grad sehr gross u sehr ertragsrych isch gsy.

22.05.2025 :: Bruno Zürcher (zue)