Error compiling Razor Template (contact the administrator for more details)

Krethi u Plethi – u e Ort bi Hütlige

Krethi u Plethi – u e Ort bi Hütlige
Schwalmisbach - wo louft de hie Wasser? / Bild: Bruno Zürcher (zue)

Es git eso Gebiet, wos nach binang ganz Hüüfe spannendi Ortsnäme git. D Syte zwüsche Hütlige u dr Woufmatt ghört zu dene. E Bitz Land dert heisst «Pletikofe». Mir isch natürlech ds Wort «Pleti» i ds Oug gstoche: Es git ja d Redewändig «Krethi u Plethi» – het äch dä Ortsname mit däm e Zämehang? Zersch muess me afemau wüsse, wohär das Krethi u Plethi chunnt. Me bruucht das so im Sinn vo «auergattig Lüt». Dr Ursprung vo dere Redewändige fingt me – wie bi ganz viune angere o –
ir  Bibu. Im aute Teschtamänt wärde mit dene Wörter zwo Vouksgruppe bezeichnet. I de hütige Übersetzige fingt me meischtens nume no ds Wort «Kreterer», das chönnt übrigens ds Vouk vo Kreta sy; ganz sicher isch das aber nid. U bi de «Peleter», das wär die korräkti Schrybwys, isch d Sach no komplizierter. Meischtens sy nämlech d Phillischter erwähnt, wäge däm gö d Forscher drvo us, dass d Peleter entweder e Ungergruppe vo de Phillischter sy oder es Synonym vo dene. Wüu nid so klar isch, wohäre die Kereter u Peleter ghöre, isch de die Redewändig entstange, wo Lüt u Vöuker meint, wo me nid ganz klar cha zueordne. U itz Pletikofe? Sicher isch afe einisch, dass die Ortsbezeichnig aut isch. Auso ir Bibu steit natürlech nüt vo «Pletikofe», aber i de Urbare vom «Stift» u dr «Insu» vo Bärn us de Jahr 1531 u 1534: «blettikhouenn».

Dr erscht Teu dörfti vomene Personename cho. Wele, chame nid gnau säge. Es chunnt auso quasi Krethi u Plethi i Frag. Das eine vom Vouk vo de Peleter z Hütlige obe Bsitz het gha, cham sicher usschliesse. Dr zwöit Teu dütet bi «blettikhouenn» uf ds Rode vo Houz häre. Die speteri Ändig «-ikofen» meint «das isch dr Hof vom...». Grad näbe «Pletikofe» gits «Schwalmisbach». E Bach suecht me dert vergäbe, aber es het e Taumulde u wyter unger fat de e Bach aa. Dä Ortsname isch im glyche Urbar erwähnt wie Pletikofe, isch auso o scho es paar hundert Jährli aut. Was d Dütig aabelangt, chöme mehreri Sache i Frag: Mit «Schwalme» het me aube Schwaube bezeichnet. I chönnt mir o no vorsteue, das wäg dr Topographie dert nacheme gäje Räge e Schwau Wasser dür das Täli achelouft. Ds Wort «swal» hets scho ir mittuhochdütsche Sprach gä.

09.11.2023 :: Bruno Zürcher (zue)