Churz vorem Mittag hets uf dr Mittagsflue no Schatte. / Bild: Bruno Zürcher (zue)
Die vo öich Läserinne u Läser, wo öppe o auti Verträg u Choufbeile studiere, kenne das: Bi de Grundstück sy d Nachbare nid mit de Himusrichtige beschribe, sondern mit «morgens» für «öschtlech», «mittags» für «südlech» u so wyter. Villech fraget dir nech itze, wie de «nördlech» isch beschribe worde, wüu dert schynt ja d Sunne nie diräkt häre? D Lösig: «mitternachts»! Villech het wenigschtens dr Mond e chly Heiteri gä. Dr Mond isch übrigens dr Ursprung vom Wort Mändig; das isch auso dr «Tag vom Mond», e Lehnübersetzig vom latinische «dies Lunae». Passend drzue
gits o e Ortsname: «Mändigwäg» im Gebiet Oberwaud ir Gmein Dürreroth. I weiss nid genau, wo das dä Wäg düregeit, vo däm här isch es no schwierig z säge, wie dä zu sim Name isch cho.
O zum Sunntig, wo ja vor Sunne chunnt, hani e Ortsname gfunge. Dr «Sunntigwaud» oberhaub vo Leimere ir Gmein Oberburg.
Ganz typisch wäg dr Usrichtig zu ihrem Name cho isch d «Mittagsflue» oberhaub vo Marbach. Bi dere Flueh schynt genau ab em Mittag d Sunne.
Ender weniger bekannt isch de äue d Bezeichnig «Mittagsgütschli», wo für ne Steu ufem Grat zwüschem Furggegütsch (Hohgant) u der Gäbelistrifflueh isch brucht worde. Uf däm Grat het me de äue o abem Mittag d Sunne chönne gniesse.
Chly angersch isch de dr Name «Tagweidli» zstang cho: Offebar sy vor auem Matte, wo stotzig u wäge däm gfährlech sy, eso benamset worde oder de Weide, wo nid so guet sy yzuunet gsy, u me wäge däm ds Veh het müesse hüete. U wüu me znacht nüt gseht, het me äbe düre Tag gweidet u so isch d Ortsbezeichnig «Tagweidli» entstange. Die Härleitig het dr Sprachforscher Emanuel Friedli vo Lützuflüeh (1846–1939) usegfunge. E sones Gebiet fingt me o im Ämmitau: Es stotzigs Bort am Rämisgummehoger, wo gägem Geissbach achegeit, heisst «Tagweidli».
Im Zämehang mitem Wort «Tag» isch mir no dr «Dagerdinge» düre Chopf. Dä aut Ortsname het aber ender e angere Ursprung: Scho imene Urbar vo 1530 steit «dagerttingenn» u nüt vo «Tag». I Frag chunnt ender e Personename, wüu dr zwöit Teu «-tingen» dütet uf ne Bsitz häre: Das isch Ding vom Tagahart, wär öppe müglech.