Error compiling Razor Template (contact the administrator for more details)

Abentürlechi Sache vo Uswanderer

No bis 1880 sy viu Schwyzer uf Amerika usgwanderet – Teu us purer Not, angeri ender us Abentüürluscht. So ab em Jahr 1870 sy de Usländer o i d Schwyz ygwanderet, wüus mitem Ufcho vor Industrie hie geng wie meh Arbeit het gha, aber nid gnue Lüt. Z Kanada hei o Ämmitauer zu de erschte Ywanderer ghört. Dr Herr von May us Niderhünige isch i britischem Militärdienscht gsy u het um 1820 ume probiert,  Lüt z finge, wo i das nöie Land wei ga. Schliesslech het är de es paar gfunge. Drzue ghört het o dr Kunschtmaler Peter Rindisbacher vo Eggiwiu, wo 1821 schliesslich mit de angere ­Uswanderer a Red River i dr Nechi vom hüttige Winnipeg isch gange. Gha hets dert nüt weder Ygeboreni, auso Indianer. 

Vo Südamerika hani weni ­Aagabe zu Uswanderige gfunge. Dr Gmeinsschryber Siegenthaler vo Schangnou isch 1857 mit sire Familie uf Argentinie usgwanderet. U e Familie Kauer vom ­Heimisbach hets 1888 i Süde vo Chile zoge. I ha nume use-gfunge, dass e Nicolas Gustavo Kauer eine vo de beschte ­chilenische Tennisspieler isch. 

Uf Asie sy o öppe Ämmitauer, bsungerbar aus Missionare. Dert isch ja ds Chrischtetum nid grad verbreitet. I ha öppe Aagabe vo China oder Indie. E Eggiwiuer Stettler isch no vor em erschte Wäutchrieg uf d Philippine usgwanderet u het dert o e yhei­meschi Frou ghürate u mit dere es Kuppeli Stettler gha. No hüt gäbs dert Nachkomme. 

E chly hüfiger sy Aagabe über Soudate, wo im holländische Dienscht uf Niederländisch ­Indie (hüt Indonesie) sy cho. Dr Alois Wyrsch us Nidwaude isch zum Byspiu dr erscht Nationaurat gsy, wo nid wyss isch gsy, wüu si Mueter e Malayin isch gsy. Är isch vo de Nidwaudner aber 1860 glych i Nationaurat gwäut worde – da söu no öpper säge, die Innerschwyzer syge rückständig u konservativ. 

Afrika drägge isch säute. I ha natürlech im Staatsarchiv e Poschte Toteschyne us der Frömdelegion gfunge, vo Ämmitauer Burebuebe, wo für «La Gloire de la Legion» sy gfaue, unger angerem e Beer vom Trueb am 5. Novämber 1849 z Algerie.   

E Johann Gärber vo Schangnou, Suhn vomene Chüier, isch i d Basler Mission. U när isch är z Sierra Leone z Weschtafrika aus Missionar im Ysatz gsy.  

So Missionare sy i dere Zyt i Länder cho, wo sech die meischte Ämmitauer nid emau hei chönne vorsteue, wo das chönnt sy. Es cha o e gfährlechi Sach sy, ds Läbe aus Missionar. Eine het mer mau si Stammboum zeigt, e Greyerzer. Si Ur-Ur-Grossunggle isch Jesuit u Missionar gsy u bim Todesdatum het er nume ytrage ghaa «env. 1888 assassiné et mangé par les cannibales à Nouvelles-Calédonnies» – är isch auso ufere Insugruppe, wo näbe Ouschtralie ligt, umbrunge u vo Kanibale gässe worde! 

23.03.2023 :: Hans Minder