Bählers hei das aute Huus nümme wöue

Familie, wo lang ir glyche Gmein hei gwohnt, aber nie Bürger sy worde, gits fasch i aune Gmeinde vom Ämmitau.
I säuber wär o so eine. Miner Minder-Vorfahre sy im Jahr 1801 us Rohrbach bi Huttwiu uf Ämmematt «usgwanderet» u sy gäng no ir Gmein Louperschwiu. Es sy denn no meh Familie us Rohrbach i d Ämmematt cho; so o Rychiger, Rickli u Würgler. 

Im Trueb fähle settigi Familie, wüu me dert so wyt isch gange, dass me Liegeschafte nume a Trueb-Burger het dörfe ver­choufe oder das jede Burger ds Vorchoufsrächt het gha. Konkret isch das eso gange: Dr Pfarrer het jede Verchouf uf dr Kanzle usgrüeft u jede Trueber – glych öb är im Trueb gwohnt het oder inere angere Gmein – het chönne bim Landvogt ds Vorchoufsrächt gäutend mache. Eso sy d Trueber unger sich blibe. 

Im Schangnou isch das nid so gsy – die sy toleranter gsy. Scho um 1700 sy Familie vo usse ­härecho – wo hüt no gäng aus Schangnouer gäute – aber e angere Heimatort hei. Dass sy zum Byspiu d Oberli, wo us Rüderschwiu chöme; aber o d Hadorn us Forst bi Amsudinge. Die Familie sy mit de Schlossherre vo Rümlige verbandlet gsy u auso Herrechüejer gsy. Settig hei über Generatione gäng für die glyche Herre gschaffet. De adelige Bärner hei fasch aui Aupwirtschafte im Schangnou ghört. D Klötzli drgäge sy o Usswärtigi gsy, aber de äbe säubständigi Unger­nämer. Die hei d Schangnouer zersch nid wöue. Aber nach es paar Generatione isch ne das de glych gsy. U dass dr Beat Feuz ke Schangnouer isch, wüu är e Oberländer Heimatort het (Gsteigwyler) isch hüt aune glych im Schangnou!

O im Eggiwiu hani so ne Familie gfunge. D Familie Bähler isch Bürger vo Buechhouterbärg, aber eine vo dene isch 1742 ir Laag gsy, d Aup Surmettle z choufe. Die Familie het sech im Eggiwiu guet ygläbt, es git se gäng no. Dr damalig Vorbsitzer vor Surmettle, e Rytz (das isch es Eggiwiuer Gschlächt) het d Surmettle zwar verchouft gha, aber dr erscht Chöifer het nid chönne zahle und drum isch dr Johann Bähler zum Zug cho.
Vo denn a sy fasch aui Heimet uf der Hindte irgendeinisch im Bsitz vo Bählers gsy – vo 1917 aa o ds Heimet Ungeri Grosstanne. Die hei das aute, ver­fauene Burehuus am Freiliechtmuseum Ballebärg gää u drum chame das gäng no dert ga ­aaluege.