Tüet nid tämpere, föt a mit Läse!

«Tämperte» isch im ganze Land e einzigartige Name: U i wage z bhoupte, dass die wenigschte vo öich Läserinne u Läser wüsse, wo dä Ort z finge isch. Me chas uf zwo Arte erkläre: Ganz hinger im Schärliggrabe; oder: e chly nördlech vom Wachthubu. Es git «under» u «ober Tämperte». Beidi lige ufeme stotzige, abfauende Grat, wo rundum nächär vo Waud umgä isch. Das Höi- u Weideland gränzt unmittubar ad Kantonsgränze Bärn-Luzärn – uf dr angere Syte isch de Grosshorbeschwang. 

«Tämperte» isch es auts schwyzerdütsches Wort. O hie däichen i, dass äue niemmer vo öich weiss, was das bedütet. Ömu ig ha ke Ahnig gha, bis i im Idiotikon ha nachegluegt. Dert steit, dass e «Tamperi» e Person meini, wo langsam schaffi. «Tämperte» isch de eifach d Mehrzauvariante vo däm Wort.

Es dörfti sech bi däm Ortsname auso umne Schlämperlig handle.  Was genau dr Ursprung vo dere Bezeichnig isch gsy, lat sech nümme la säge. Das isch scho viu z lang här. 

Zersch Mau erwähnt wird «Temperten» imene Dokumänt vo 1676. O i Akte vo dr Landvogtei Äntlibuech usem Jahr 1680 isch dä Ort erwähnt: «Allpung die gross thämperten genampt.» I de erschte Yträg isch übrigens nie vo «under» u «ober Temperte» d Reed, sondern vo «gross» u «chly Tämperte». Ds chlynere het denn aus Zueguet zu gross Tämperte ghört. 

Dr Bach, wo i däm Gebiet entspringt u när i Schärliggrabe louft, het lut amene Dokumänt usem Jahr 1761 früecher «Tämperten Graaben» gheisse. 

Es isch müglech, dass dert vor Jahrhunderte öpper gläbt het, wo uffäuig langsam isch ungerwägs gsy. Müglech düecht mi aber o, dass die Bezeichnig isch entstange, wüu me uf däm abschüssige Land gar nid gleitig het chönne wärche – de hätts äbe de ender mit dr Laag z tüe. 

Uf au Fäu isch «Tämperte» e spannendi Sach. Es meint lut em Idiotikon nid nume öpper, wo langsam schaffet, sondern o Lüt, wo langsam – u äue zimli längwilig – tüege verzeue. Wyter syg das Wort o no brucht worde aus Bezeichnig für Lüt, wo angerne uf d Närve gö, wüu si geng um öppis tüege bättle.