Wie d Burg Brandis isch zerstört worde

Ds Schloss Brandis isch bis zum Ändi vor Bärnische Herrschaft im Jahr 1798 aus Sitz vor Landvogtei brucht worde. Ds Amt Brandis isch ds Gebiet gsy vor hütige Gmein Rüegsou u dr Heufti vo Lützuflüeh (nördlech vor Grüene). Dr Räschte vor hütige Gmein Lützuflüeh het zum Schloss Trachsuwaud ghört. Ds Schloss Brandis het dr Yfau vo de Franzose überstange gha. Lützuflüeh het vor nöie Regierig d Zuesicherig übercho, dass si ds Schloss aus Autersheim u Armeheim chönn bruche. Aber am 14. Apriu 1798 isch das aus fertig gsy, ds Schloss isch abbrönnt! Es heisst gäng ume, dass d Bure das Schloss heige aazündet ir Revolution – aber das stimmt nid. Me het die Sach ygehend ungersuecht u im Archiv sy die Dokumänt no hüt läsbar. Dr aut, abgsetzt Landvogt May het scho fasch aues Mobiliar uf Oberhünige zrüggbrunge. D Landvögt hei nämlech vo Bärn für ihrer sächs Amtsjahr es läärs Schloss übercho. Möbliere hei si säuber müesse. Im Schloss sy a däm Tag nume d Landvögti May, e Magd u e Taglöhner gsy. D Frou Landvögti het de vorem Gmeinrat gseit, dass si im Garte unger syg gsy u öppe am Vieri zrügg i Hof vom Schloss syg gange, für Brot ga z hole. Da heig si gmerkt, dass scho Ziegle syge ache cho u dass es hinger im Schloss, ganz zoberscht, heig Rouch gha. Si syg sofort i d Chuchi gange, aber dert syg weder Füür no Rouch gsy. De heig si d Magd u dr Taglöhner gsuecht u si syge zäme ueche uf ds Schloss gange, aber i dr Chammere vo de Dienschtbote syg scho aues i Voubrand gsy. Lösche heig me da nüt me chönne. D Frou Landvögti het protokolliert, dass es i däm Früehlig zimlech troche syg gsy u me uf em Schloss weni Wasser heig gha. Me heig aber mehreri Gebäude um ds Schloss ume no chönne rette, wüu sofort vo de benachtbarte Höf Lüt syge cho häufe. Ganz offesichtlich isch e Chemibrand dr Grund für das Füür gsy. Me heig wenigschtens e Teu vo de Gebäude chönne rette. D Decher uf em Schloss syge aber verbrönnt. D Gmein het sofort aus bewacht u gluegt was me no cha rette. So het me o fasch aus Getreide – 440 Mütt Dinku – no chönne bruche. Mit em Armespitau isch es de aber nüt worde, das Schloss isch aus Ruine zum Abbruch verchouft worde.