Wie dr Schützbärg zu sim Name isch cho

«Wohär chöme d Ortsnäme mit ‹Schütz› ir Gmein Sumiswaud?», het mi e Läser gfragt. Die sy fasch au im Wase, im Churzeneigrabe. Dert gits Ober- u Vorderschützbärg, aber o mittler u unger Schützbärg. Chly wyter obe fingt me no ober u unger Schützenaup u de no Schützhüttli u Schützschwand – das isch scho fasch uf dr Lüdere. «Schützenn Allpp» isch scho im Urbar vom «Haus Sumiswald» usem Jahr 1530 erwähnt. Dass d Bezeichnig «Schützberg» «ersch» 1692 uftoucht, liegt da dranne, dass dä vorhär angersch het gheisse. Dr Chrischte Schütz het denn nämlech dr Schattbärg kouft. Düre Bsitzer het dr Name gwächslet. U die verschiedene Höf (unger, mittler, vorder, ober) sy entstange, wüu die Sach speter isch ufteilt worde. Das het dr Ahneforscher Ruedi Kunz usegfunge, wo am Ursprung vo de Schütz isch nachegange. I ha vo Aafang a vermuetet, dass die Ortsnäme vom Familiename Schütz chönnte abstamme. Die erschte Schütz touche i dere Region nämlech scho im 15. Jahrhundert uf. Schütz sy i 19 Bärner Gmeinde beheimatet, unger angerem äbe o z Sumiswaud, aber o z Hasli oder z Langnou. Dä Name het scho öppis mit Schiesse z tüe. Aus «Schütz» sy Soudate, Jäger oder Wächter bezeichnet worde, u das nid ersch sits ds Fäudschiesse u ds Obligatorische git. Dr Ursprung isch ds authochdütsche «scuzzo», denn isch e Bogeschütz so bezeichnet worde. Es git o no Ortsnäme, wo diräkt öppis mit schiesse z tüe hei. «Schützrain» heisst dr Abhang ungerem Schützehuus z Sumiswaud. Dr Schützewäg z Langnou isch früecher aube zum Schützehuus gange. Uf dr Schützematt isch ds Schiesse güebt worde. Bekannt isch öppe d Schützematt z Bärn. O z Waukringe hets e settegi Matte gä, wie es Dokumänt vo 1530 zeigt. Öb das bim «Schützer», obe im Seggergrabe, o so isch gsy, weiss i nid. Ir Gmein Louperschwiu, oberhaub vo Wyttebach, gits übrigens o e «Schützer» – das Wort meint o e Schütz, öb dr Familiename oder dr Schütz an sich. Chly angersch isch die Sach bim Schützegrabe z Langnou, bim Schützbach z Niederhünige oder bim Schutzbach z Schangnou. Die sy eso benamset worde, wüu sie richtig chöme cho z schiesse, wes starch rägnet.