Dr Hans Minder het a dere Steu letscht Wuche über d Familie Bichsu gschribe u drby erwähnt, dass das Gschlächt äue vomene Ortsname chömi – u dass ig da sicher Bscheid wüssi.
Hoppla. Bis itz hani gmeint, dass Ortsnäme wie «Bichseli», «Bichselhaus» oder «Bichselberg» vom Familiename chömi – u nid umgekehrt. Zersch muess me afemau wüsse, was e Bichsu isch. Zimli sicher es Wärchzüüg, wo Zimmerlüt, Wagner oder Küefer hei brucht. Es het usgseh wie ne Stächbütu, wo e rundi Klinge het oder o es Bieli mitere settige Klinge. Brucht heis Zimmerlüt, zum Byspiu für ne Nuet usezmache, oder e Wagner für ds runde Houz vomene Redli usezhoue. Das Wort «Bichsel» – im Idiotikon isch o «Bëchsel» erwähnt – isch im Bärnische u Luzärnische glöifig gsy. Ds Grundwort stammt usem Germanische u isch mit «Tëchsel» verwandt u villech o mit «bëcken» – aus mit «Becki». Das miech bi dr Form vo däm Wärchzüüg no Sinn.
Weme itz d Ortsnäme aaluegt, de merkt me, dass dr Ort Bichseli bi Heidbüeu ir Gmein Eggiwiu, imene chlyne Tääli ligt. Mit chly Fantasie chönnt me auso säge, dass es dert im Chrummbach eso usgseht wie ne Bichsu.
Es git aber äbe o no ds Bichsuhuus oberhaub vo Führte ir Gmein Lützuflüeh – u das ligt überhoupt nid imene Tääli, sondern ufere runde Ahöchi. Äbefaus obe druffe isch dr Bichsubärg, wo me südweschtlech vo Wase fingt. I ha nächär no chly über ds Gebiet vor «Wuche-Zytig» usegluegt, aber o «Bichsel» ir Wyssache u «Bichsel» im Eriz dütet vor Form här überhoupt nid uf das Wärchzüüg häre. Drzue chunnt, dass zum Byspiu ds Bichseli im Eggiwiu früecher amene Bichsu het ghört. Das het mir e ächte Bichsu gseit, dr einstig Statthauter, Simon Bichsu. Är het zimli intensiv Ahneforschig gmacht u usegfunge, dass siner Vorfahre scho um 1450 «Bichsel» hei gheisse.
Aber wohär chunnt de dr Familiename «Bichsel»? Das het zimli sicher scho e Zämehang mit däm Wärchzüüg. Die Lüt hei villech viu mit däm Wärchzüüg gschaffet. Ds Verb «bichsle» isch augemein o für öppis bruucht worde, wo müehsam isch u lang geit. U so e Rinne usem Houz usezhoue isch ja nid grad eifach.
Queue: «Ortsnamenbuch des Kantons Bern», «Orts- und Flurnamen des Amtes Entlebuch», idiotikon.ch u wyteri. Aafrage: 034 409 40 05 oder zuercher@wochen-zeitung.ch