Ja, ja, die Familienäme. Grad chürzlech het mer e Frou verzeut, dass ihre Urgrossvater us em Rhyland sech um 1910 heig la ybürgere. De gits de haut öppe Näme, wo chly angersch töne aus Gärber, Röthlisbärger u Geissbüehler.
So zwüsche 1700 u 1800 isch es fasch unmüglech gsy, Bärner z wärde. Ywandere het me eigentlech nume chönne, weme e bsungerbare Bruef het gha, wo die Gnädige Herre z Bärn hei Inträsse dranne gha. I ha da es Byspiu: E Ärni us em Markgräflerland (das isch so um Freiburg im Breisgau ume) isch Hammerschmied gsy u drum bruucht worde für die nöii Hammerschmitte z Worbloufe. Die Familie isch uf Befäu vo Bärn z Bollige ybürgeret worde. D Bolliger hei sech gwehrt u dä frömd Fötzu nid wöue – aber es het nüt gnützt. No hüt isch d Familie Aerni Bürger vo Bollige. Bärn het Ussländer o gärn i de Waadtländer Orte la ybürgere; unger angerem z Rolle oder z Chevroux. I mehrere Waadtländer Gmeinde hets Heimatberächtegti mit typische Waadtländer Näme wie Wysser, Wolfgang, Schalk oder Schmidt! O am Schärer Micheli vo Langnou si Schwiegersuhn, dr Chirurg Brom us em Dütsche het e Heimatort im Waadtland überchoo. Es isch i dere Zyt im Ämmitau nume säute öpper würklech ybürgeret worde. Z Oberdiessbach isch das d Familie Fischer us Dütschland gsy u z Louperschwiu d Familie Stozinger. Die sy so rych worde, dass me se scho gar nüm hät chönne abwyse.
Ersch öppe ab 1830 sy de im Ämmitau Ussländer vo de Gmeinde ybürgeret worde. Grad im Oberämmitau, wo die Radikau-Liberale d Mehrheit hei gha, het me dütschi Flüchtlinge gärn ufgno. Z Langnou sy das zum Byspiu d Familie Kurz, d Ott oder z Grosshöchstette d Familie Geelhaar oder d Familie Benz. Viu vo dene Familie sy ir Industrialisierig de wichtig gsy, wie d Familie Ott, wo speter aus Schmiede Chäsereiyrichtige wie Chäschessi hei gmacht. Dr Ämmitauer Chäs wär ohni d Familie Ott chuum dänkbar gsy. Es isch bis öppe um 1900 o relativ säute vorchoo, das öpper isch ybürgeret worde. Es het aber denn scho einzelni Gmeinde gää, wo ds Schwyzer Bürgerrächt aube a Meischtbietend hei verchouft. D Gmeinde Pleigne im hütige Kanton Jura het so ihri Gmeinskasse uftanket. Dr Seminardiräkter Blocher het so, us Württemberger o ds Bürgerrächt vo Schattehaub im Oberhasli überchoo. Es isch früecher o no öppe vorcho, dass Ussländer im Heimatort vo ihrer (Schwyzer) Frou sy ybürgeret worde: E Böhm us Öschtrych-Ungarn im 1915 isch z Louperschwiu ybürgeret worde, wüu si Mueter e Liechti vo Louperschwiu isch gsy. I settige Fäu het me de ds Bürgerrächt vo Amtes wäge überchoo, d Gmein het nüt derzue z säge gha.