I ha d Ouge geng offe, wes um Ortsnäme geit. Nid nume Wägwyser luegeni geng gwungrig a o uf Charte hets logischerwys geng Ortsnäme, bi viune weiss i grad sofort, was dr Ursprung isch – aber de o d Situation, woni zwöimau luege: Zum Byspiu, woni ufere offizieue Charte, chly westlech vo Oberdiessbach dr Ort «Bipmez» ha gläse. «Bipmez»? Ja, das gits.
I ha nächär bi Lüt, wo dert wohne nachegfragt, öb die Bezeichnig no brucht wärdi. «Ja scho, vor auem eutere Lüt isch ‹Bipmez› no e Begriff», het mir e Maa gseit. «Mir säuber säge aber ender ‹Bidme› oder ‹Bidmoos›.» Im Telefonbuech steit dä Ortsname sit es paar Jahr nümme, die Hüser dert, stöh itz ar Schlossstrass, wüu dr Wäg bim Schloss uechegeit.
D Schribwys vo däm Ortsname isch früecher zimli angersch gsy. Im Bodezins- u Zähnturbar vom Sankt Johanniterhuus Bärn isch dä Ort im Jahr 1529 mit «uff dem bittmoos» notiert worde. Wyter sy i angere Urbare o no «der bidmoß graben» u «an Bittmoß grat» festghaute worde.
Mitem Verb «bitten» het dä Ortsname i erster Linie nüt z tüe. Entstange isch die Bezeichnig us «Bitto», wo e Churzform vomene authochdütsche Personename isch. Dä Name chunnt entweder vom authochdütsche «bîtan», wo so viu wie «warte» bedütet oder de äbe glych vo «bitten». Uf au Fäu gründet «Bipmez» ufeme einstige Bsitzer, wo dert moosigs Land het gha.
Im Gebiet vor Wuche-Zytig gits no e zwöite Ortsname, wo eigentlech glych tönt: «Bidme». Eso heisst es Quartier z Affoutere. O dä Ort isch scho autbeleit. Dr Ytrag im Urbar vom Huus u Schloss Sumiswaud usem Jahr 1539 zeigt de aber o grad, dass «Bidme» eigentlech e Schribfähler isch. Dert steit nämlech: «Die Zelg bim husz stost ann Gruters Bifang vnd ann widmen». Ersch später isch de us «Widmen» «Bidmen» worde. I de Amtsrächnige vom Jahr 1780 ist de das zerschmau eso notiert worde. Entsprächend isch hie dr Ursprung o e ganz angere, aus bim Ortsname vo Oberdiessbach.
Ds authochdütsche «Widamo» bezeichnet Vermöge vo Chiuchene – me het öppis are Chiuche gwidmet. Aus Ursprung vo «Widmen» chunnt aber o no ds nöihochdütsche «Wittum» i Frag, wo «Brutgab» bedütet.
Queue: «Ortsnamenbuch des Kantons Bern», «Orts- und Flurnamen des Amtes Entlebuch», idiotikon.ch u wyteri. Aafrage: 034 409 40 05 oder zuercher@wochen-zeitung.ch