Wie me vor 500 Jahr d March beschribe het

Normalerwys isch es im Ämmitau eso gsy, dass das Land nid de Bure het ghört. Si hei de jedes Jahr müesse e Art Pachtzins zale. Z Signou hei si entweder am Schloss Signou oder am Schloss Trachsuwaud müesse ihre Zins abliefere, mängisch o no am Schloss Wyl. Drzue chömme no d Abgabe a Pfarrer u a wytery Herrschafte, wie öppe am Freiweibu vo Worb. Dä het unger angerem müesse luege, dass dr Gauge gäng zwäg isch gsy, faus me es paar Gouner
ufzhäiche hät gha. 

Im Schangnou isch fasch die ganzi Gmein Eigeland vo de Bure gsy – oder e Gnädige Herr isch o grad Eigetümer vo dene Aupe gsy. Nume grad ungerem Hohgant het ds Land am Staat Bärn ghört. Es isch eigentlich ds schlächtischte Land gsy, auso ursprünglich nume Weide. Ds erschte Mau, wome das Land het beschribe, het das «Hochwaudläche» no churz vorhär am «Cuni zum Wald» ghört. Dä Cuni (Konrad) het um d Jahr 1405 bis 1420 gläbt. Vermuetlech isch auso die Beschrybig vom Lächeguet um ds Jahr 1430 entstange; es Datum isch aber kes druffe. 

I däm «Vertrag» sy d Gränze zwüsche dr Aup Boumgarte, dr Aup Grossestei, dr Wimmisaup u am Buembach feschtgleit worde. Es steit «item die March zwüschen den Alpen und dem Hochwald ze Schangnouw, als die Alpgesellen erzelt hand». Das Läche het äbe «Hochwaud» gheisse, wiu das um 1430 ganz eifach no mehrheitlech Waud isch gsy; nume d Aupe sy grüttet gsy. Dr damalig Schryber het d Schangnouer gfragt u die hei ihm de nachhär die Marche beschribe. Drum schribt är «als die Alpgesellen erzelt hand». Die hei äbe kener Gundbüecher u Ungerlage gha, dr Schryber het eifach müesse frage. U so het das tönt, we me vor 590 Jahr die Vermässig het gmacht. «Des ersten (Gränzstei) hinder Bongarten (hüt Aup Boumgarte) am Scherpfenberg Bach Item die March under dem Grossen Stein und dem Hochwald ... Item die march zwüschen Wilmisalp und dem hochwald … Item es ist ze wüssen, dasz der hochwald gat (geht) von den alpen (ds Gebirge, hie dr Hohgant), als vorstat, har ab unten an die Emmen, denn vorbehebt den Wittgueteren ir heimweiden enned der Emmen, als si daz von alter har genossen hand. Item ist der hochwald hei disen der Emmen ze Schongow und ist dz Bubenbechli (hüt Buembach) uss beschlossen mit den zilen: an hochwald stost ze einem teil under uff an die Habchegg und von der Habchegg oben in an Rüttebach und den Rütibach ab in die Emmen und den dem Grossen Bubenbach (hüt Grossebuembach) har usswert.» Dir gseht auso, so auti Urkunde sy nid ganz eifach z verstaa, bsunderbar, we de d Ortsnäme hüt no ganz angersch heisse.

09.07.2020 :: Hans Minder