Dr Edward Jenner het d Pockeimpfig erfunge. / Bild: zvg
Woni im Todesregischter vo Schangnou vo 1799 öppere ha gsuecht, hani e bsungere Nachtrag gfunge, wo dr Pfarrer vo Schangnou, dr Samuel Engimaa, gschribe het.
Dä Pfarrer het viu gläse u viu gschribe. Är het o e chlyni Schangnouer Chronik aagfange schrybe. Är het Zyt gha, wüu Schangnou nume chly u d Lüt nid hüüfig z Predig sy gange. Meh weder 50 Lüt syge am Sunndig nie ir Chiuche gsy, schrybt är. Me hät denn ja jede Sunntig z Predig müesse!
Item, jedefaus het är im Todesregischter e lääri Syte gha u het de dert ygschribe, dass im Chriegsjahr 1799 i ganz Europa tuusegi vo Lüt syge gstorbe – nid nume wägem Chrieg, sondern o wäg dr Blattere (me seit o Pocke).
Ganz nöi isch denn gsy, dass me gäg die Chrankheit het chönne impfe. Me het de Ching die
Pocke «iipfropft», beschrybt dr Pfarrer. O im Schangnou het me drvo ghört. Me hät eigentlech uf Bärn müesse, aber dr Pfarrer Ängimaa schrybt, dass dr Landarzt Johann Balimaa vo Marbach die Impfig o miech. U drum het dr Chrischte Gärber vom Waud siner acht Ching la impfe. Tatsächlech isch de keis vo de Ching gstorbe.
Normalerwys sy im Schangnou pro Jahr öppe 20 Beärdigunge gsy; aber 1799 het me grad 57 Lüt müesse beärdige, z meischte drvo Ching. Dr Pfarrer schrybt de o i sire Chronik, dass die Impferei am Dokter vo
Marbach z viu z tüe heig gää, wüu ganz hüüfe Eutere ihrer Ching heige wöue la impfe. Am 6. März 1804 syge de im Pfarrhus vo Schangnou düre Dokter Thaume vo Äschlismatt Ching gimpft worde; nämlech d Sühn vom Bärnhard Siegethaler u am Bänzli Räber vom Gärbihof u no es Töchterli vo Zürchers im Zürchershuus. Scho ne Wuche später syge die nächschte acht Ching gimpft worde. Dr Pfarrer schrybt de no am Schluss vo sim Ytrag, dass kes vo dene Ching heig d Pocke übercho.
I ha o no d Todesregischter vo 1804 bis 1807 düregläse u ha dert ke Überstärblichkeit gfunge.
I ha de no vergliche mit Rüeg-sou. Dert sy i dere Zyt so um 25 Beärdigunge pro Jahr «normau» gsy. Aber 1804 sy z Rüegsou grad dopplet so viu Beärdigunge gsy, fasch d Heufti sy Ching oder jüngeri Lüt gsy, wo ar «Blattere» gstorbe sy.
D Pockeimpfig isch um 1790 vom Edward Jenner entwicklet worde. Ab 1796 hets die Impfig o für «normali» Lüt gää.