Ja, Schlämperlige gä z rede – nid nume weme settig usteilt, sondern o, weme über eso Wörter schrybt. Uf miner Byträg über Ortsnäme mit Schlämperlige hani e ganzi Zilete vo Reaktione übercho, u zum Glück hani nid nume Schlämperlige müesse ghöre!
Afe einisch het e Maa usem Rüegsbach aaglütte u mir chönne erkläre, welem Hoger, dass me dert «Gaguhaule» sägi.
Zwüsche Bachhus u Vorderrinderbach hets uf dr rächte Syte es Wäudli u a eim Ort e rächteggegi, rächt stotzegi Matte. Dere säge me «Gaguhaule». Hüt heisse die Hüser dert «Mühlihaule». Das macht o Sinn, wüus dert unger am Rinderbach früecher e Mühli het gä.
Vom Gagu isch es nid wyt zum Dräck! E angere Läser het wöue wüsse, was ds Wort «Dräck» imene Ortsname chönnt bedüte. Im Hingerarni gäbs es «Dräckbrüggli». I ha no wyteri Byspiu gfunge: Ds «Dräckshüttli» ganz obe im Hiuferetau oder dr «Dräcksgrabe», wo im Waud nordöschtlech vo Oberdiessbach z finge isch. Ds schwyzerdütsche Wort «Dräck» meint i erschter Linie «Morast». Ortsnäme mit «Dräck» bezeichne meischtens nassi, lättegi Steue.
I bi o no uf nes Strässli z Sumiswaud ufmerksam gmacht worde, wo beschtens zu «Gagu» u «Dräck» passt: «Schorgrabe»! Für aui, wo nid wüsse, was das isch: Das isch i Stäu e Kanau, wo hingerem Läger vo de Chüe düregeit, füre Gagu u Seich vo de Tier abzleite. Dass das Strässli z Sumiswaud für das isch bruucht worde, trifft sicher nid zue. Aber irgendwie hets i däm Quartier wo hüt «Eichhouz» heisst, eso usgseh wiene Schorgrabe. I ha zersch däicht, dass das villech es ganz ängs Gässli syg gsy. I bi de aber no dr Sach nachegange u ha i de Amtsrächnige vo 1789 unger Sumiswaud es Huus gfunge, wo mit «Schorgraben» isch bezeichnet worde. Wyter gits z Waukringe dr «Schorerain» u für Signou isch e «Schoracher» überliferet. Mitem Verb «schorre» het äue nume das z Sumiswaud z tüe. Villech het ds Gländ bi däm Huus scho denn eso usgseh, wiene Schorgrabe. Die zwe angere Ortsnäme gö vor Laag här ender uf ds mittuhoch-dütsche Wort «schor» zrügg. Das bezeichnet öppis, wo im Gländ vüresteit. Das cha e Feuszacke oder o es steils Ufer sy.
Queue: «Ortsnamenbuch des Kantons Bern», «Orts- und Flurnamen des Amtes Entlebuch», idiotikon.ch u wyteri. Aafrage: 034 409 40 05 oder zuercher@wochen-zeitung.ch