Lützuflüeh isch e spannendi Sach

Im Momänt bini am Heimatbuech vo Lützuflüeh. O weni dr Pfarrer Bitzius (Gotthäuf) nid umfassend muess dokumäntiere - da gits scho viu Büecher - wird das äue mis gröschte Buech. I rächne drmit, dass i uf die maximau mügleche 1300 Syte chume. I de nächschte Wueche wird de dr Prospäkt druckt u de chame das Buech bim Herrmann-Verlag z Langnou bsteue. Lützuflüeh isch drum o rächt gross. Es het viu Induschtrie u Gwärb u no Hüüfe Nöibougebiet. Näb dr Chiuche sy o verschiedeni Burge z behandle, so Brandis, Münnebärg, Jeherlehnburg u Geinischbärg. 1881 isch d Ysebahn von Burtlef u Langnou boue worde u das het de d Induschtrialisierig ungerstützt. 1886 isch d Ämmeverbouig drzuecho u die erschti Strass dür ds Tau ueche. 1898 isch d Hafermühli eröffnet worde u derzu no Fabrigge für Maschine, Kunschtstoff u Parkett. O e Huetfabrigg hets gä, wo d Lüt nid hei ohni Huet veruse dörfe. 1890 het me mit fasch aune Nachbargmeinde Gränzkorreture gmacht. Lützuflüeh het über 25 Exklave gha, aus so «Inseli» usserhaub vo Lützuflüeh, wo aber zur Gmein Lützuflüeh hei ghört. Zwo so «Insle» het me nid chönne löse, nämlich «Aspi-Oberried-Niederried-Taugrabe» u de no «Wildenegg-Luterbach». Grad das «Inseli» isch schuderhaft abgläge, vor Sagi Luterbach bis zur Gmeinsverwautig vo Lützuflüeh mues me 13 Kilo­meter yrächne. Quer dür d Gmein louft d Grüene. Dr Fluss het im aute Bärn d Gmein teilt zwüsche der Landvogtei Brandis u dr Landvogtei Trachsuwaud. Lützeflüeh het auso zu zwe ungerschiedliche Landvogteie ghört. Trachsuwaud het sit 1408 zu Bärn ghört, d Herrschaft Brandis isch a Savoyer Adeligi verchouft worde. Ersch 1607 het d Familie Montmajor vo Brandis d Herrschaftsrächt am Staat Bärn verchouft. Mir hei d Gmein für das Buech i 12 Kapitu yteilt. Drzue chöme no es paar Speziauartiku, zum Byspiu über die Bürgernäme vo Lützuflüh. Da chame nacheläse, dass dr Sprachforscher Emanuel Friedli im Waudhus isch gebore worde, dass dr Trachteschmuck vor Bärner Tracht mit der Familie Geissbühler in Grünematt öppis z tüe het u dass o dr Simon Gfeller Bürger vo Lützuflüeh isch gsy.