Ds Burehus Hingersattu im Churzeneigrabe. / Bild: Ulrich Steiner (uss)
Gnau gno ligt der Sattupass nümme im Gebiet vor Wuche-Zytig. Wüu d Kantonsgränze nid schön obe bim Pass düregeit, isch dä äbe im Kanton Obwaude. Bis i ds 18. Jahrhundert isch dä Suumwäg vo Flüehli uf Giswil viu begange worde; zum Byspiiu für ds Flüehli Glas Richtig Obwaude z transportiere. Ersch wo d Strasse übere Glaubebärg u Glaubebiele sy usbout worde, isch die Verbindig übere Sattu meh u meh zumene Wanderwäg worde.
Dass dä Pass eso isch benamset worde, verwungeret nid. Är gseht nämlech würklech us, wiene überdimensionale Sattu. Vore, dert wo dr Haus vom Ross würd useluege, isch dr Sattustock (1767 Meter höch) u hinger bim Rügge dr Bäreturm (1798 Meter höch). E chly weschtlech, u itz symer im Kanton Luzärn u dr Gmein Flüehli gits d «Sattelschlucht». Bereits im Verzeichnis vo de Gülte usem Jahr 1658 isch «Sattelschluocht» notiert worde. Dr Zusatz «-schlucht» isch sicher entstange, wüu ds Gländ vo viune Gräbe dürzoge isch u stotzig gägem Rotbach achegeit.
Im Äntlibuech u Ämmitau mit dene vile Höger u Chräche hets natürlech no es paar meh, wo usgseh, wiene Sattu. Nördlech vo Schüpfheim gits d «Sattelegg». Dert isch aber äue hüt ender dr Name «Voglisbergegg» gebrüchlech. Schlicht eifach «Sattel» heisse Ligeschafte im Schärlig (Gmein Äschlismatt-Marbach), ganz naach a dr Gränze zur Gmein Eggiwiu. Dert gits «ober» u «under Sattel».
Ganz ähnlech isch d Situation Churzeneigrabe im Wase (Gmein Sumiswaud). Dert isch d Bärgligeschaft «allpp, Sattel» bereits imene Urbar vo 1530 erwähnt. Die isch – wie sechs für ne Sattu-Ortsname ghört – ganz obe u het o die typischi Form. Im Louf vor Zyt sy de dert no zwo wyteri Bezeichnige drzue cho, wo vor Form här ganz angersch sy. Grad am Churzeneigrabe unger gits no «vorder» u «Hintersattel» – dr Ursprung isch sicher im Obersattu.
Scho inere Urkunde vo 1379 isch d Aup «Sattel» bim Turner ir Gmein Eggiwiu.
No viu euter isch ds Handwärch vom Sattler. Es verwungeret nid, dass dä Bruef o i Ortsnäme grütscht isch. Bi Waukringe gits ds Huus «Sattler» u uf dr Schonegg ir Gmein Sumiswaud heisst e ganze Wyler «Sattlershaus».