Error compiling Razor Template (contact the administrator for more details)

Dert, wo dr Muni uf d Weid het chönne

Dert, wo dr Muni uf d Weid het chönne
Ir Stiereweid bi Wigge hei aube Munine graset. / Bild: Bruno Zürcher (zue)

Mir säge ja amene männleche Rind hüt meischtens «Muni». Das schwyzerdütsche Wort isch aber jünger aus ds Wort «Stier». Ir authochdütsche Sprach hets das scho gä: «stior.»

Ortsnäme mit Stier sy im Ämmitau u Äntlibuech rächt hüüfig.
Ei Grund drfür isch, dass no bis nach dr Mitti vom 20. Jahrhundert sy a viune Orte d Munine für d Zucht vo Gnosseschafte oder angere Gmeinschafte ghaute worde. Dr Bur, wo zu däm Muni het gluegt, het de e bestimmti Flächi dörfe bruche, wüu dä Zuchtstier ja o het müesse gfueret wärde.

So erstuunts nid, dass me im Gebiet vor Wuche-Zytig grad mehreri «Stierematte» fingt: Z Bowiu, z Oberdiessbach, z Rütene bi Zäziwiu oder o ds «Stieremetteli» ir Gmein Grosshöchstette. Das isch scho imene Dokumänt usem Jahr 1664 erwähnt.

Äbefaus autbeleit isch dr «Stierebärg» im Heimisbach, Gmein Trachsuwaud. «ab Jrem Stierenberg vnnd der Khueweÿd» steit imene Urbar vo 1573. Im Bärou gits wyter dr «Stierebode».

Grad es paar Mau fingt me dr Ort, wo die Munine hei chönne ga grase. I de Landschryberprotokou isch e Ytrag z finge usem Jahr 1639: «kaspar bort man last wirdigen sin halbe weid, die stieren weid...». Dir gseht auso, dass füre Stier e äxtra Weid isch gmacht worde. Luschtig fingeni aber o, wie dr Nachname vo däm Kaspar isch gschribe worde: Hüt würd me nümme «bort man» sondern «Portmann»schribe. Die Stiereweid z Wigge isch früecher e Aupliegeschaft gsy, wo offebar Stiere sy gsümmeret worde. Dr Ortsname isch übrigens o uf ds Gwässer übergange, wo dert «Stiereweidgrabe» heisst.

E Stiereweid isch wyter o i Luterbach überliferet (im Gebiet vor Gmein Lützuflüeh). Z Oberburg isch d «stier weid» erwähnt u zwar im Urbar vor Insel (em hütige Spitau z Bärn) usem Jahr 1534. O im Oberthau, gnau gno ir Neechi vom Hargarte hets e Stiereweid gä u när o no z Frymettige. Dert isch o klar wo: Zwüsche de Heimet Stockere u Hammerried. Bi au dene Ortsnäme dörftis würklech Munine ha gä. Chly angersch ligt dr Fau äue bim «Stieregrind» z Waukringe. Dert dörfti dr Name entstange sy, wüu dä Hoger e chly usgseht wie dr Gring vomene Stier.

27.10.2022 :: Bruno Zürcher (zue)