Mitem Wärchzug het dr Name «Hammersmatt» nüt z tüe. / Bild: Bruno Zürcher (zue)
Bim Ortsname «Hammersmatt», oberhaub vo Frymettige, hani zersch däicht, d Form vom Grundstück chönnti däm Ort dr Name ha gä. Schliesslech gits o d Huetmatt oder d Ort Zopfe.
Chly verdächtig isch aber ds «s» zwüschedrinne. Das dütet de ender uf ne Personename häre, wie öppe bi dr «Friedersmatt» z Bowiu – die Matte dert het am Fried(rich) ghört. Guet, dä einzig «s» chönnt ja o e nöieri Erfindig sy? Nobis. Dä Ort isch scho im Urbar vom Chloschter Interlake z finge, wo um ds Jahr 1530 isch verfasst worde. Aus dütet uf ne Personename häre. Zum Byspiu «Hamer» isch früecher würklech brucht worde.
Angersch isch d Härkunft bim Huus z Oberburg, wo «Hammerschmitte» heisst. Dert het me scho im 17. Jahrhundert aagfange im grössere Stiu z schmide. Drby sy o scho früech erschti Maschine, sogenannti Hämmer, atribe worde.
Nüt mit Hämmer u schmide z tüe het de hingäge d Bezeichnig «Hammegg». Die Ahöchi ligt ufem nördlechschte Zipfu vor Gmein Arni – uf dreine Syte drumum isch Bode vor Gmein Landiswiu. Bekannt worde isch dä Ort wägem Karl Grunder, wo 1880 dert isch uf d Wäut cho u speter mitem Buech «Hammegg-Lüt» däm Ort es Dänkmau het gschribe.
D Bezeichnig «Hammegg» chunnt vom Wort «Hamm», wo si Ursprung im germanische «hamma» het. Das Wort meint Winku oder Chrümmig. Ds Wort «Hamme», gmeint isch itz hie ds Fleisch, stammt o vo däm ab, genau glych wie ds änglische «ham». Bi dr «Hammegg» ir Gmein Arni isch d Bezeichnig auso wäge dr Form vo dere Egg entstange. D Schribwys isch früecher zum Teu o chly angersch gsy; i de Turmbüecher vo 1764 steit «Hammet», aber es paar Jahr speter toucht zersch Mau «Hammegg» uf.
Vom glyche Wort stammt übrigens d Bezeichnig «Hammeried» ab. Das Burehuus ligt nämlech o ufere rundleche Erhebig u isch zuefäuigerwys nume es paar hundert Meter ungerhaub vo dr «Hammersmatt» z finge, woni am Aafang erwähnt hat.
Dr eint oder die angeri wird sech itze frage, was es de mit wytere Ortsnäme mit «Ham» – Hämeli oder Hämlismatt – uf sech het. Die stamme eigentlech aui vo «Hämme» ab, anere Churzform vo biblische Name Abraham.