D Heimet Mätzebüel wo uf ne Frouename zrügggeit. / Bild: Bruno Zürcher (zue)
Ortsnäme mit «Mätz» fingt me im Gebiet vor «Wuche-Zytig» nume grad eine: «Mätzebüel» öschtlech vo Äschlismatt. Das Heimet isch scho inere Urkunde vo 1630 aus «Mäzen büll» erwähnt. Speter, aber geng no im 17. Jahrhundert, isch «Mazenbüel» u o «Metzenbüöl» notiert worde. «Mätz» u «Metz» isch es autbeleits Äntlibuecher Gschlächt. Entstange isch dä Familiename – u das isch de scho ussergwöhnlech – useme wybleche Vorname! «Metza» oder o «Metze» hei die Froue gheisse. Das isch e Koseform gsy vom Personename Mechthild. Weme d Bedütig vo däm kennt, de versteiht me o, warum, dass sich dä het düregsetzt: «Mecht» bedütet «Macht» u «hild» chunnt vo «Kampf». De Manne isch die Sache de äue glych e chly stober vorcho. Uf auf Fäu isch de ds Wort «Metz» speter aus Bezeichnig für ne liechtfertegi Frou worde.
Ganz ähnlech tönt «Matzebach». Eso heisse mehreri Heimet amene Bach nördlech vo Flüehli. An sich wär o hie e Personename aus Ursprung müglech. I Frag chiem öppe «Mazzo». Ds Gwässer «Matzebach» isch bereits imene Dokumänt vo 1433 erwähnt u sy no chum Gwässer nachere Person benamset worde.
Wie isch de dä Ortsname süsch entstange? Äue wäge dr Form vom Gländ. Aus «Matze» wird nämlech e Houzköile bezeichnet. Mit e chly Fantasie gseht ds Ufer däm Bach nah scho chly us wie ne Köile. Das Wort Matze stammt übrigens vom romanische «mattea» ab. Uf itauiänisch meint «mazza» hüt no Schleger oder o Hammer.
I die Houzköile het me de no ysegi Negu ygschlage, was e absolut brutali Waffe het gä. Im Burechrieg sy o hieumenang settigi brucht worde. Im Wallis isch d «Matze» zumene Symbou vom Widerstand worde, wie me im historische Lexikon vor Schwyz cha läse. Statt Negu dryzschla, het me de es Gsicht mit entsteute Züüg i ds Houz gschnitzt. Da drus isch de speter ds Matzespiu worde. Dr Matzemeischter het vorem Vouk – ähnlech wie öppe bim Hirsmändig ds Flüehli –
d Fäutritte vo de höche Herre ufzeut. Im Wallis isch de us däm Spiu bittere Ärnscht worde. Es het regurächti Strafexpeditione gä, wo sogar Lüt sy umbracht worde. 1560 isch de dä Spuk verbote worde.