«Mattstu» bi Sumiswaud. / Bild: Ulrich Steiner (uss)
Dr Jesus isch nid im Äntlibuech u o nid im Ämmitau uf d Wäut cho, sondern imene «Stall zu Bethlehem», wies im bekannte Wiehnachtslied «Ihr Kinderlein kommet» heisst. Drby hättis hie sicher scho denn gnue Stäu gha, wo me zur Not aus Herbärge hätti chönne bruche.
I ha gäge 50 Ortsnäme gfunge, mit däm Wort drinne. Grad es haub Dotze Mau gits «Mattstall». Eine drvo passt no guet zur Wiehnachtsgschicht. Me nimmt ja a, dass dr Christus nid imene höuzige Stau, wieme se hie kennt, ds Liecht vor Wäut het erblickt, sondern imene ganz einfache Ruum, wo villech ursprünglech e Höli isch gsy. Dr «Mattestall» höch uf dr Schratteflueh, zwüschem Hängscht u em Schybegütsch, isch so ne Höli. Früecher syge dert Ross ygstauet worde.
«Mattstall» oder besser gseit «Mattstu» gits, wie gseit, o angerne Orte: im Oberthau, bi Oberburg, z Bleike, z Gysistei, z Schlosswiu u z Sumiswaud. Ds Letschte isch aut beleit: «matzstall» steit im Sumiswauder Zinsbuech vo 1426. Scho i de Amtsrächnige von 1777 cha me die hütegi Schrybwys «Mattstall» läse.
Dütet isch «Mattstall» natürlech schnäu – dr Stau, wo inere Matte steit. Ds Wort «Stall» het sehr auti Wurzle. Scho im töife Mittuauter het me «stal» kennt. Drmit isch aber no nid es Gebäude gmeint gsy. Das Wort isch mit «Stelle» verwandt. Es isch auso eifach die Steu gsy, wo d Hirte z Veh hei zämetribe für d Nacht. Am Aafang sy das sicher Nische bimene Feuse gsy oder e eifache Zuun us Steine u speter het me de aus Stau es Huus bout.
Me fingt fasch nume zämegsetzti Bezeichnige. Im erschte Teu steit geng, wo dass dä Stau steit: «Chemmerigstall» z Flüehli; «Schiltstall» bir Marbachegg oder «Zinggestall» im Trueb.
Mängisch steit aber o, was es für Tier het gha. «Oesterstall» steit im Urbar vom Chloschter Thorbärg vo 1498. U när steit o no grad, wo dass dä Stau isch gstange: «in der parrochy zuo diessbach» – auso ihr Herrschaft (Ober-)diessbach. Aber was sy das für Tier, «Oester»? Ds Wort isch verwandt mit Oue u das meint ja es wyblechs Schaf.
Das passt de wieder guet zur Wiehnachtsgschicht, hei doch die Hirte, wo aus erschts vom Heiland hei erfahre, Schaf ghüetet i dere Gägend!