«Thali» isch e klare Fau – es chlyses Tau. Aber, wo hets de bi däm Wyler Thali zwüsche Schlosswiu u Grosshöchstette es Tau? Äbe. Wäge däm dörfti dä Ortsname ender vom französische «talus» abstamme u das meint «Böschig». Ähnlechi Ortsnäme fingt me nämlech je wyter gägem Wäutsche, desto meh; im Bärner Mittuland u o im Friburgische.
Ds Wort «Tau» sinersyts chunnt ursprünglech vom germanische «dala». Scho i dr authochdütsche Sprach hets «tal» gä – u d Dütig isch eigentlech scho denn glych gsy wie hüt: Es geit umnes Gebiet, wo dür Höhezüg begränzt isch. Intressant isch no, dass es grossi Gebiet wie ds Ämmitau git, aber o ganz chlyni Yschnitte im Gländ.
Mir isch no ufgfaue, dass es bi de Ortsnäme mit «Tau» fasch glych isch, wie bim «Thali»: Je wyter im Weschte, desto meh fingt me. Im Äntlibuech gits das nume ganz vereinzelt. Luschtigerwys gits im Äntlibuech o dr Ortsname «Ämmital». Eso heisst es Gebiet am nördleche Ändi vor Schratteflueh. Wyter fingt me unger angerem no «Mariental» oder «Klusstaldnertal». Dass es im Äntlibuech weni Ortsnäme mit «Tau» git, isch o chly komisch, weme däicht, dass de dr Familiename «Talmann» oder «Thalmann» sehr hüüfig isch – im Ämmitau hingäge isch dä sehr säute. Imene Urbar vo 1552 isch aber «tallmanns gut» erwähnt, wo im Bigetau (auso o nes Tau) isch gsy.
Es Tau gseht jede. Das isch äue dr Grund, warum me grad es paar Ört fingt, wo churz u bündig «Tal» heisse. Das isch eso bi Gebiet z Landiswiu, z Niederhünige, z Frymettige, z Oberburg u z Hüttlige. Das sy aues eso chlyneri Täli, wo chuum Hüser hei.
Hüser hets natürlech, wes e Chäsi het, wie im «Thal» z Schangnou oder bimene Heimet wie bim «Thal» z Niderbleike. Das Heimet isch scho im 15. Jahrhundert erwähnt u zwar mit «ze tal». No viu euter sy die schriftleche Queue bim Tal im Heimisbach: Im Jahr 1278 isch e Bsitz dert mit «Tale» beschribe worde. Äbefaus autbeleit isch dr Houpt-ort vom Taugrabe, «Tal». Die eutischte Dokumänt sy vo 1389. Dass die beide chlyne Wyler eso usfüehrlech beschribe sy worde, düecht eim us hütiger Sicht komisch. Dennzumale sy si aber a dr Houptverchehrsachs für Ware u Piuger gsy.
Queue: «Ortsnamenbuch des Kantons Bern», «Orts- und Flurnamen des Amtes Entlebuch», www.idiotikon.ch u wyteri. Aafrage: 034 409 40 05 oder zuercher@wochen-zeitung.ch