Error compiling Razor Template (contact the administrator for more details)

Wies het aagfange mit dr Poscht

Wär vo de Junge schribt no e Brief? Mir aute Chlöis mache das öppe no. Schüsch wird hüt gmailet, es SMS gschickt oder irgenwie ufne angeri Art de Mitmönsche usgrichtet, dass ds Büsi grad sis Gschäft verrichet het. 

Im Mittuauter het me vo so öppis nüt gwüsst. Uf de Burge u Chlöschter sy Piuger u Mönche vo usswärts cho u hei verzeut, was ir Wäut so geit. Es het o viu Fahrendi gha, me isch zu dere Zyt erschtuunlech mobiu gsy. A dr Uni Basu het me um 1480 Studänte gha vo Spanie bis i ds hütige Estland. D Sprach het ke Roue gspiut, denn het jede, wo het chönne läse u schrybe, das uf Latinisch gmacht.  

Nume grad d Chlöschter hei so öppis wie ne Poscht gha. Weme unbedingt het öppis z mäude gha, het me das im Chloschter gseit u gfragt, ob öppe das dr nächscht, wo i die Richtig gäng, chönnt mitnää. Nume grad d Fürschte u die rychsfreie Stedt wie Bärn hei e eigete Boote- oder Weibudienscht ghaa. 

Ersch im Jahr 1675 het dr Beat Fischer, e Grossrat vo Bärn, vom Staat Bärn dr Uftrag u ds Monopou übercho, e Poschtdienscht für d Stadt u ds Land z mache. Das het är eso guet gmacht, dass d «Fischerposcht» zu de schnäuschte u beschte Poschte i ganz Europa isch worde. Für siner Verdienschte het ne 1680 dr Cheiser Leopold I zum Rychsritter gschlage. 1677 het är o die erschti Wuche-Zytig vo Bärn, d «Gazette de Berne» usegää. Die Zytig isch unger verschiede Näme bis 1798 usechoo. 

D Fischerposcht het no länger gläbt. Ersch im Jahr 1832 het Bärn ds Poschtmonopou wieder säuber übernoo u das bis 1850 säuber gmacht. Mit dr nöie Bundesverfassig het d Eidgenosseschaft der Poschtdienscht überno. Im Mei 1850 sy de o im Kanton Bärn die erschte Briefmargge usecho, d Ortsposcht-Margge. D Poschtsteue sy fasch nume i de grössere Orte gsy, hieumenange z Langnou. D Gemeinde hei de auso müesse eine aaschteue, wo e paar Mau ir Wuche uf Langnou isch gloffe u dert Poscht für si Gmein het mitgnoo. Dert het är se de ir Ablagesteu abgää, meischtens ire Wirtschaft. Dr Wirt het de gluet, dass d Lüt ihri Poscht sy cho abhole. I chamer guet vorsteue, dass dr Wirt öppe gluegt het, we d Schüeler hei sy u öppe no eim het nachegmööget: «He, Bueb, säg dim Vater es heig no e Brief zum Abhole». Dr Wirt het o no profitiert, wüu dr Vater am Aabe sicher no es Zwöierli het gnoo, woner isch dr Brief cho hole.

04.02.2021 :: Hans Minder