Im Schangnou isch viu käset worde

Wes um ds Handwärch u ds Gwärb ir Gmein Schangnou geit, de sy wieder d Ufzeichnige vom Pfarrer Ängimaa e gueti Queue. Är het ja si Schrift um ds Jahr 1800 verfasst, auso mitts ir Zyt vom Napoleon. Ganz intressant isch es, was är über e Chäshandu schribt. Är schribt, dass im Schangnou düre Winter öppe 340 Chüe syge, aber im Summer zeu me de gly einisch gäge 1400 Stück. Wyter het är gschetzt, dass öppe 1400 Zäntner Chäs produziert wärde im Schangnou. Das tönt nid nach viu, aber da gseht me, wie viu meh Miuch e Chue hüt gitt im Verglych zu denn. Drzue chunnt no, dass me dennzumale d Chüe o aus Zugtier het brucht, u die hei de drum weni oder gar ke Miuch meh gää. Dr Pfarrer Ängimann schribt o, dass im Eriz, im Eggiwiu u uf de Äntlibucher Aupe o je no gäge 1500 Zäntner Chäs produziert wärde. Är meint, dass me doch da es Gschäft sött chönne mache. 

Aber im Schangnou het chumm eine Interässe am Chäshandu gha. Chunnt no drzue, dass dr Pfarrer Ängimaa uf dene, wo mit Chäs ghandlet hei, nid grad viu het gha: Das syge «Stümper», het är notiert. Nume grad zwee Manne kenni är, wo mitem Chäshandu e chly öppis verdient heige; das syge d Gebrüeder Bieri, Chrische u Hans. Drgäge rych sige die Chäshändler us Langnou u dr Murhofer vo Truebschache. Im Schangnou o gäng es guets Gschäft mach dr Chäshändler Schmied vo Eriswil. Im Jahr 1797 heige de es paar Schangnouer, dr Melchior Kehrli, dr Sami Räss u der Sami Siegenthaler ihres Gäut zäme- gleit u dr ganz Chäs us Schangnou kouft – usgrächtet denn, wo d Franzose sy cho u dr Chäsprys wägem Chrieg zämebroche syg. Die drei heige de ihre Chäs um jede Prys müesse verchoufe u heige au drei e grosse Verluscht ygfahre. E guete Gwinn heige die angere gmacht, die heige dr Chäs es Jahr speter, wo die War wieder gsuecht syg gsy, mit grossem Gwinn chönne verchoufe. 

Dr Kehrli, das hani i Akte us dere Zyt gseh, het um die Zyt uf einisch Gäut müesse ufnäh u het de si Cherlishof im Jahr 1806 amene ryche Luzärner müesse verchoufe. Speter het du e Familie Zeerleder das Heimet kouft. 

Dr Ängimaa schrybt wyter no, dass dr Chäs vom Schangnou dennzumale schlussändlech meischtens uf Dütschland syg exportiert worde, är chönn ganz guet ufe Rhy u per Wage transoportiert wäre.