Entschide, wo das es düregeit

Ört u Näme:

Was wohäre ghört, ja das het scho vor Jahrhunderte intressiert. U scho früecher hets öppe Mau es Gstürm gä, wäm wele Acher oder weli Weid ghört.

Ds schwyzerdütsche Wort «Scheid» isch i settigne Fäu hüfig grad mehrfach brucht worde. I dr authochdütsche Sprach hets grad mehreri Wörter gä, wo d Wurzle vo «Scheide» biude: «sceidan», «scidon» u «sceid». Zämegfass bedüte die trenne, abgränze aber o entscheide. Brucht worde isch aber nid nume «Scheid», sondern o «Schied» – us dene authochdütsche Wörter isch auso o ds hochdütsche «Schiedsgericht» entstange. Für d Ortsnäme heisst das auso, dass zersch d Frag, wo das d Gränze düre geit, isch entschide worde u när o grad isch usgschide worde.

Es typisches Byspiu isch ds Scheidgrätli. Dä Grat ar Schratteflueh macht Gränze zwüsche de Gmeinde Flüehli u äschlismatt-Marbach.

Sehr guet beleit sy die drü -Heimet Scheidegg i dr Gmein Rüegsou. Imene Dokumänt usem Jahr 1311 steit «Scheideca». Scho sehr früech hets dert offebar mehreri Hüser gä, uf au Fäu isch bereits sächs Jahr speter das notiert worde: «in bono dicto Niderscheideg, in parrochia de Ruexbach sito» – es Guet wome Niederscheidegg seit ir Gmein Rüegsou. Die hütegi Version Scheidegg isch de bereits im Jahr 1380 imene Urbar notiert worde – die hütegi Schrybwys isch auso scho 640 Jahr aut.

ähnlech dörfti dr Fau bi de Aupe u Heimet Scheidzuun im Schangnou lige. Die meischte Hüser liege uf Schangnouer Bode, die oberschte aber ir Gmein Eriz. D Gränze macht hüt dr Schwarzbach.

Müglech isch aber o, das bim Scheidzuun ds Veh im Herbst isch teilt worde; zum Byspiu für ne Schafscheid.

O angerne Orte isch entschide worde, d Gränze amene Bach na z mache. Eso isch dr Ortsname Scheidbach, äbefaus im Schangnou, entstange. Chly weschtlech vom Heimet, wo eso heisst, verlouft no hüt d Gränze zur Gmein Eggiwiu. E Scheidbach macht wyter o d Gränze zwüsche Flüehli u Giswil. Dä entspringt ungerem guet 1700 Meter höche Wasserspitz u louft de Richtig Norde.



Queue
«Ortsnamenbuch des Kantons Bern», «Orts- und Flurnamen des Amtes Entlebuch», idiotikon.ch u wyteri. Aafrage: 034 409 40 05 oder zuercher@wochen-zeitung.ch
16.01.2020 :: Bruno Zürcher (zue)