Wo Rotchruters z Predig sy

Vo früecher:

Tage wärde chürzer u ds Buech über Signou wird gäng dicker. Im Moment gits ke Tag, woni nid öppis cha ergänze. I wett afe einische aune danke, wo mer gäng wieder Gschichte schicke u bringe. Merci! Ar Gwärb­usstellig z Schüpbach hani e Stang, wo me dr Entwurf vom Signouer Buech cha gseh – u natürlech o bsteue!  Aber gö mir wieder zrügg i d Gschicht vo Signou: Im Gebiet vor Höchi gits es paar Höf, wome «Rotchrut» seit. Dir wüsset sicher, was Rotchrut isch: E Chöusorte – isch ganz guet, wird mit Essig verfineret, für dass är würklech rot wird. Da gits no d Variante mit u ohni öpfu drin, im Dütsche choche si das Chrut so lang, bis es fasch wie Gonfi usgseht.  D Bezeichnig het äue nid viu mit däm Gmües z tüe, sondern meint ender «Chrut rode», wie me im «ört u Näme» het chönne läse. Spezieu a däm Gebiet isch aber nid nume dr Name, sondern o d Gschicht: Das ganze Gebiet dert obe het nid zu Signou ghört, nei es isch e Enklave vo Bigle gsy. D Rotchruter hei auso uf Bigle z Predig müesse. Ir katholische Zyt het das ke so grossi Roue gspiut, aber nach dr Reformation vo 1528 isch das de es Problem worde. Am 23. März 1542 hei de die Gnädige Herre vo Bärn u dr Landvogt e Urkunde usgfertiget, wos heisst, dass die Lüt vo dert i Zuekunft uf Signou z Predig dörfe. Ganz vergäbe het aber Bigle uf das Gebiet nid wöue verzichte. Afe einisch hei die Lüt 100 Pfund Bärnwährig müesse sammle, das wäre hüt öppe 20’000 Franke. Das Gäut het dr Pfarrer vo Bigle übercho. Aber, es heisst ir Urkunde «das diss jnnen Bass gelägen» – es göng eso auso gäbiger.   Aber dr Pfarrer vo Bigle het sim Bruefskolleg vo Signou die nöie «Schäfli» nid möge gönne. Die Rotchruter hei o wyterhin iri Abgabe, nämlich dr sogenannt Primizhafer, müesse uf Bigle abliefere. Das isch ersch um 1830 gänderet worde. Bis denn hei die letschte Rotchruter ihrer Verpflichtige z Bigle müesse zahle.  Scho im Jahr 1550, wo z Schüpbach die erschti Brügg über d ämme isch bout worde, hei o d Rotchruter mit de Schwynsbärger zäme 100 Pfund gsammlet u a d Brügg zaut, dass si nid jedes Mau müesse Zou zahle, we öpper drüber muess.  Im Urbar vo 1635 gseht me, weles Gebiet zum Rotchrut het ghört. Die Höf hei zur Exklave vo Bigle ghört: «Böschmatten» (1 Huus), «Uff dem Berg (2 Hüser), «Uff dem Grat» (1), «Im Hassli» (2), «Nider Fuuren» (2), «Ober Fuuren» (2), «Egg» (5), «Schwynbach» (1) u «Im Hölzli» (1). Ganz vergässe isch die Rotchrut- Gschicht no nid. Me het mir bi de Recherche für ds Buech gseit, dass me no hüt de Lüt vo dene Höf, ömu Egg u ufem Bärg, Rotchruters säg.

03.10.2019 :: Hans Minder