Dert, wo ghaberet isch worde

Im letschte «ört u Näme» hani d Ortsnäme unger d Lupe gno, wo öppis mitem Aabou vo Gärschte u Rogge z tüe hei. U itz geits wyter mitere Getreideart, wo hüt hieumenang rächt säute isch worde: Haber. Es isch bekannt, dass im äntlibuech bis so um ds Jahr 1850 bis uf 1400 Meter über Meer ueche isch Haber aabout worde. Mit der Mechanisierig bim Bure hets de o weniger Haber brucht für d «Habertraktore», gmeint sy natürlech d Ross. Ds Verb «habere», wo mir hüt augemein für «ässe» bruche, isch früecher e feschte Begriff gsy. Dr Ortsname «Häbere» im Röthebach dörfti uf dä zrügg ga. Dä Ort isch nämlech scho imene Urbar vo1547 erwähnt u zwar aus «die heberen». Guet müglech, dass si dert d Ross träicht u mit Haber gfueret hei, dass si nächär übere Schallebärg hei möge. Spure vom Haberaabou fingt me o im «Haberland» im Dürrbachgrabe, nördlech vo Chröschebrunne. Nümme gebrüchlech isch «Haberrüti». Eso isch es Stück Land ir Gmein Schüpfheim bezeichnet worde u zwar ir Region vo de Heimet «Pörtere» ir Neechi vor grosse Fontanne. E ganz augemeini Bezeichnig für Getreide isch früecher ds Wort «Chorn» gsy. Am meischte eso bezeichnet worde isch sicher Dinku; aber o am Weize het me Chorn gseit. I ha übrigens im ganze Gebiet vor Wuche-Zytig ke Ortsname gfunge mitem Wort Weize drinne. Dinku oder äbe Chorn isch näbscht dr Gärschte bis ids 18. Jahrhundert iche ds wichtigschte Getreide gsy. Das isch sicher o bim «Chornbode» gärntet worde. Dä sunnig Bitz Land ligt e chly nördlech vom Fäudmoos bi äschlismatt. Das es früecher o i steilere Lage ds einte oder angere ächerli mit Chorn het gä, zeigt d «Chornegg» höch über Wigge. Intressant isch «Chornbärg», wo me hüt no z Oberhünige fingt u früecher aube o bi Signou. I de Amtsrächnige vo 1591 isch die Ahöchi bi Oberhünige aus «Kornberg» notiert worde, speter het me de Chombärg gseit u hüt steit uf dr Wandercharte wieder «Kornberg». Dä vo Signou hani nume im Urbar von 1530 gfunge. Bi beidne Chornbärge isch o müglech, dass dä Ortsname dür d Abgabe isch entstange, wo d Ungertane i Form vo Chorn hei müesse leischte.